گزارش‌‌‌‌‌گیری و مانیتور لحظه‌‌‌‌‌ای

مانیتور لحظه به لحظه‌ی وضعیت جسمانی فرد با استفاده از تجهیزات مختلف، می‌تواند در شرایط اورژانسی مانند سکته قلبی، دیابت، حمله آسمی و …  جان فرد را نجات دهد. با اتصال دستگاه‌های مختلف مبتنی بر اینترنت اشیا، مانند ساعت یا دستبند هوشمند، می‌توان داده‌های مختلف مربوط به سلامتی فرد، مانند ضربان قلب، اکسیژن خون، میزان خواب و … را جمع‌آوری نمود. با اتصال دستگاه‌های پزشکی به اپلیکیشنی که بر روی تلفن همراه شما نصب می‌شود، داده‌ها در فضای ابری ذخیره شده و برای پزشکتان نیز ارسال می‌شود.

مرکز سیاست‌گذاری سلامت (Center of Connected Health Policy)، در طی انجام پژوهشی اعلام کرد، بر اساس نظارت بر بیمار از راه دور، میزان بستری‌های ۳۰ روزه بیماران دچار نارسایی قلبی، تا ۵۰ درصد کاهش یافته است. دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا در پزشکی، داده‌های مختلفی از بدن افراد جمع‌آوری می‌کنند. برخی از این داده‌ها عبارتند از: فشار خون، سطح قند و اکسیژن خون، وزن، سیگنال‌های ECG و …. همه‌ی این داده‌ها در فضای ابری ذخیره می‌شوند و می‌توان آن‌ها را با پزشک، شرکت بیمه یا مشاور پزشکی به اشتراک گذاشت. آن‌ها می‌توانند فارغ از زمان و مکان و دستگاه‌هایی که در اختیار دارند، داده‌های حیاتی بدن شما را چک کنند.

صرفه‌جویی در هزینه‌ها با استفاده از اینترنت اشیا در پزشکی

اینترنت اشیا در پزشکی، با کمک تکنولوژی‌های دیگر و شرکت‌های پیشگام در حوزه پزشکی، می‌تواند فرایند مراقبت از بیمار را خودکار کند. اینترنت اشیا در پزشکی، خدمت‌رسانی به بیماران را کاراتر می‌کند. این موضوع با استفاده از ارتباط ماشین-به-ماشین، به اشتراک‌گذاری داده‌ها و انتقال داده‌ها صورت می‌گیرد. پروتکل‌های ارتباطی مانند بلوتوث، وای‌فای، Z-wave ،ZigBee و …، روندهای نظارت بر بیمار و درمان وی را به کلی متحول می‌کنند. به کار بردن تکنولوژی در روندهای درمانی، با کاهش ویزیت‌های غیرضروری، استفاده از منابع بهتر و بهبود برنامه‌ریزی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.

طبقه‌‌‌‌‌‌بندی و آنالیز داده‌‌‌‌‌‌ها

اگر به سرویس‌های مبتنی بر ابر، دسترسی نداشته باشیم، ذخیره کردن حجم عظیم داده‌هایی که در بازه زمانی کوتاهی توسط دستگاه پزشکی مبتنی بر اینترنت اشیا ارسال می‌شود ناممکن خواهد بود. حتی برای شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات پزشکی و سلامت، دریافت داده‌های حجیم از افراد و دستگاه‌های متعدد و دسته‌بندی آن‌ها به صورت دستی، غیرممکن است. دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا در پزشکی، می‌توانند داده‌های حیاتی بدن را جمع‌آوری نمایند و در لحظه آن‌ها را پالایش، آنالیز و مرتب کنند و داده‌های مرتب‌شده را به سرورهای مبتنی بر ابر ارسال نمایند. به این ترتیب، متخصصان در نهایت به جای مواجه شدن با حجم عظیمی از داده‌های خام، نمودارهای مهم نشانگر علایم حیاتی را می‌بینند.

ردیابی و هشدار

در شرایطی که زندگی فرد به خطر می‌افتد، وجود هشدار بسیار ضروری به نظر می‌رسد. وسایل مبتنی بر اینترنت اشیا در پزشکی، داده‌های ضروری را جمع‌آوری و برای پزشکان ارسال می‌کنند. در صورتی که علائم حیاتی در معرض خطر باشند، هشداری برای پزشک و بیمار از طریق تلفن همراه یا دستگاه‌های دیگر، ارسال می‌شود. گزارشات و هشدارها، وضعیت جسمانی فرد را به اطلاع پزشک می‌رساند.

اینترنت اشیا در پزشکی و درمان از راه دور

در مواقع اضطراری، بیماران می‌توانند با پزشک خود که ممکن است کیلومترها با بیمار فاصله داشته باشد، تماس برقرار کنند. با استفاده از راهکارهای متحرک، پزشکان حتی می‌توانند در هنگام حرکت و در مسیر، بیمار خود را ویزیت کنند. علاوه بر این، شرکت‌هایی که در زمینه‌ی دلیوری دارو فعالیت می‌کنند، با استفاده از داده‌های به دست آمده از طریق شبکه‌ی متصل بیماران، می‌توانند بهتر خدمت‌رسانی کنند. به طور کلی، به کار بستن اینترنت اشیا در پزشکی، سبب می‌شود بیماران بتوانند از راه دور موارد پزشکی خود را دنبال کنند و نیازی به حضور فیزیکی آن‌ها در مراکز درمانی نیست. این امر سبب کاهش چشم‌گیر هزینه‌های درمان نیز می‌گردد.

استفاده از اینترنت اشیا در پزشکی با اهداف تحقیقاتی

اینترنت اشیا در پزشکی، می‌توانند انجام بسیاری از پژوهش‌های درمانی را تسهیل کند. IoT، حجم عظیمی از داده‌های مربوط به بیماری‌های مختلف را در اختیار ما قرار می‌دهد که جمع‌آوری این داده‌ها به صورت دستی، تقریبا غیرممکن است.  این داده‌ها می‌توانند به عنوان مرجعی برای استفاده در پژوهش‌های پزشکی به کار گرفته شوند. اینترنت اشیا در پزشکی، نه تنها در زمان ما صرفه‌جویی می‌کند، بلکه هزینه‌های پژوهشی را نیز به شدت کاهش می‌دهد.

چالش‌‌‌‌ های استفاده از اینترنت اشیا در پزشکی

امنیت داده‌‌‌‌‌‌ها و حریم خصوصی

یکی از مهم‌ترین و شاید اصلی‌ترین چالش برای استفاده از دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا در پزشکی، چالش امنیت داده‌ها و حریم خصوصی است. تجهیزات مبتنی بر IoT به صورت لحظه‌ای داده‌ها را جمع‌آوری و ارسال می‌کنند. با این وجود، بسیاری از دستگاه‌ها، هنوز هم استانداردها و پروتکل‌های مناسبی ندارند. در کنار این، ابهام زیادی درباره مالکیت داده‌ها در شبکه‌ی اینترنت اشیا در پزشکی و سلامت وجود دارد. وجود مشکلاتی از این قبیل باعث شده تا تهدیدات امنیتی فراوانی وجود داشته باشد؛ هکران ممکن است به داده‌های شخصی و اطلاعات پزشکی بیماران و پزشکان نفوذ کنند. هکرها با استفاده از داده‌های به دست آمده و ساخت آیدی‌های فیک، اقدام به خرید دارو و تجهیزات پزشکی به نام سایرین می‌کنند. همچنین می‌توانند سوءاستفاده‌های بیمه‌ای کنند.

وجود پروتکل‌‌‌‌‌‌ها و دستگاه‌‌‌‌‌‌های متعدد اینترنت اشیا در پزشکی

تولیدکنندگان تجهیزات اینترنت اشیا در پزشکی و حوزه سلامت، هنوز به اجماعی برای استفاده از یک پروتکل و استاندارد ارتباطی نرسیده‌اند. به همین خاطر، وجود دستگاه‌های متعدد با پروتکل‌های مختلف، یکپارچه‌سازی داده‌ها را بسیار مشکل کرده است. این اتفاق باعث شده مقیاس‌پذیری این حوزه با روند بسیار کندی حرکت کند.

حجم زیاده داده و صحت آن‌‌‌‌‌‌‌ها

همان‌طور که اشاره شد، یکپارچه‌سازی داده‌ها به علت استفاده از پروتکل‌های ارتباطی متعدد در دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا، بسیار مشکل است. با این حال، هر یک از تجهیزات اینترنت اشیا در پزشکی، حجم زیادی از داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. این داده‌ها در ارائه‌ی گزارشات مفید به بیمار استفاده می‌شوند. زیاد بودن حجم داده‌ها در حوزه سلامت، مشکلی است که شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی این گونه خدمات با آن روبرو هستند. با زیاد و مرسوم شدن استفاده از تجهیزات اینترنت اشیا، این نگرانی روز به روز بیش‌تر می‌شود.

هزینه

در قسمت قبل اشاره کردیم که اینترنت اشیا می‌تواند جلوی هزینه‌های رو به افزایش در حوزه پزشکی و سلامت را بگیرد؛ اما، استفاده از تجهیزات IoT هنوز به صورت کامل بهینه نشده و جای کار دارد. در حال حاضر، استفاده از سخت‌افزارها و اپلکیشن‌های حوزه پزشکی و سلامت مقرون به صرفه نیست و همه‌ی اقشار قادر به پرداخت هزینه‌های آن نیستند.

کاربرد اینترنت اشیا در پزشکی

کاربرد اینترنت اشیا در پزشکی روز به روز گسترده‌تر و بیش‌‌تر می‌شود. برخی از این کاربردها عبارتند از:

• کاهش زمان انتظار در صف اتاق اورژانس
• ردیابی بیماران، کارکنان پزشکی و تجهیزات
• بهبود مدیریت عرضه و تقاضای دارو
• تضمین موجود بودن تجهیزات مورد نیاز و ضروری

کاربرد اینترنت اشیا در پزشکی محدود به این موارد نیست؛ دستگاه‌های متعددی برای استفاده بیماران و پزشکان ساخته شده‌اند. برخی از این دستگاه‌ها عبارتند از:

سمعک

سمعک‌های جدید مبتنی بر اینترنت اشیا، به کلی تجربه‌ی شنوایی افراد مبتلا با نارسایی‌های شنوایی را تغییر داده است. سمعک‌های جدید از طریق بلوتوث به تلفن همراه شما متصل می‌شوند؛ به این ترتیب می‌تواند صدا را فیلتر کنید و تغییرات مختلفی بر روی آن اعمال نمایید. آزمایشگاه Doppler، معروف‌ترین سازنده‌ی اینگونه تجهیزات است.

سنسورهای خوراکی

سنسورهای خوراکی، قهرمانان جدید دنیای واقعی هستند! این سنسورها کاملا شبیه قرص یا کپسول هستند و با ورود به بدن، می‌توانند هر گونه مشکل را ردیابی و گزارش کنند. سنسورهای خوراکی، کاربردهای فراوانی به خصوص برای بیماران دیابتی دارند. Proteus Digital Health نمونه‌ی معروفی از این سنسورهاست.

حال‌خوب‌کن یا Moodable، دستگاهی است که به ما کمک می‌کند در طول روز حال خوب خود را حفظ کنیم! ممکن است تخیلی به نظر برسد اما اصلا از واقعیت دور نیست! Thync و Halo Neurosciences در حال کار بر روی این دستگاه‌‌ها هستند و پیشرفت خوبی نیز کرده‌‌اند. حال‌‌خوب‌‌کن‌‌ها از طریق ارسال جریانات ضعیف به مغز در خوب شدن حال ما موثر هستند.

تکنولوژی بینایی ماشین

فناوری‌‌های بینایی ماشین و هوش مصنوعی، ما را قادر به ساخت پهپادهایی کرده‌‌‌‌اند که می‌‌توانند دنیای پیرامون خود را درک کنند و بر اساس ادراک به دست آمده، تصمیم‌‌گیری نمایند. پهپادهایی شبیه Skydio می‌‌توانند موانع محیطی مختلف را با استفاده از بینایی ماشین شناسایی کنند. از تکنولوژی بینایی ماشین می‌‌توان برای کمک به افرادی که با اختلالات بینایی مواجه هستند نیز استفاده کرد.

نمودارهای پزشکی

دستگاه‌‌هایی مانند Audemix با خودکار کردن بسیاری از فرایندهای ویزیت بیمار، می‌‌توانند در هفته تا ۱۵ ساعت در وقت پزشک صرفه‌‌جویی کنند. این دستگاه‌ها از طریق فرمان صوتی، روند گزارش‌نویسی را بسیار ساده‌تر می‌کنند و دسترسی کامل و بهینه‌ای از اطلاعات بیماران در اختیار پزشک قرار می‌دهند.

جمع‌‌‌‌بندی

اینترنت اشیا، در آینده‌ای نزدیک، تحول عظیمی در صنعت پزشکی و سلامت به وجود می‌آورد. از امروز باید تلاش کنیم تا از موج جدید به وجود آمده در این حوزه عقب نمانیم.

کاربردهای AR و VR در پزشکی

بررسی عملکرد اپلیکیشن هایی مثل AR و VR در جراحی و بهبود درمان.

واقعیت مجازی با توانایی خود جهت ایجاد یک محیط شبیه سازی شده برای کاربر، در زمینه ی پزشکی گزینه ی مناسبی است. بیماران و پزشکان به طور یکسان از هر چیزی که شانس موفقیت را برای یک روند درمانی افزایش دهد استقبال می کنند. در این حرفه کمبود متخصص و منابع وجود ندارد. تنها در ایالات متحده، مراقبت های بهداشتی در سال 2015 به بیش از 3.24 تریلیون دلار رسیده است. سلامتی تنها چیزیست که همه آن را جدی می گیرند و هیچ وقت کسی استدلال نکرده است که مضایقه کردن از مراقیت های پزشکی ایده ی خوبیست. همانطور که VR به خوبی AR و MR به پیدا کردن جایگاه خود در مسیر اصلی آگاهی عمومی ادامه می دهد، اپلیکیشن های درمانی بیشتری در حال توسعه است. پول زیادی برای کمک به بیماران وجود دارد و این دلیل خوبی برای توسعه دهندگان و نوآوران برای ارتقا تکنولوژی این صنعت می باشد.

جراحی از راه دور

علاوه بر کنفرانس های ویدیویی، واقعیت مجازی قابلیت انتقال کاربران به مکان های دیگر را دارد. اگرچه سال ها برقراری ارتباط در فاصله های گسترده ی جغرافیایی از طریق کنفرانس های ویدیویی و سایر تکنولوژی های مشابه، مقدور بوده است، با این حال VR راهی که مردم در نقاط دوردست بتوانند واقعا با یکدیگر تعامل داشته باشند را ارائه کرده است.
در زمینه ی پزشکی “تعامل” اغلب به معنای “درمان” یا حتی “انجام عمل جراحی” است. جراحی یک مهارت بسیار تخصصی است و یکی از بزرگترین تراژدی های درمان، از دست دادن جان انسان ها به خاطر عدم دسترسی به یک جراح بهتر است.

با استفاده از واقعیت مجازی، بهترین متخصصان جراحی می توانند بیماران را در سراسر دنیا درمان کنند. در مرکز ابداع و ابتکار جراحی (CSii)، دکتر مهران انوری، یکی از اولین جراحانیست که با استفاده از یک ربات کنترل از راه دور عملیات جراحی را انجام داده است. اگرچه دکتر انوری از یک صفحه نمایش کامپیوتری استفاده کرده است، اما واقعیت مجازی فرصت مؤثرتر بودن این نوع جراحی ها را فراهم می کند. با استفاده از صفحه نمایش head-mounted، جراحان می توانند خود را به اتاق عمل هایی که هزاران مایل دورتر هستند منتقل کنند و با استفاده از مهارت های طبیعی و حواس خود، برای نجات انسان ها اقدام نمایند.

آموزش عمل جراحی

یکی از زمینه هایی که جراحان از واقعیت مجازی بهره می برند، آموزش است. دانشگاه های متعددی از جمله استنفورد، از تکنولوژی جدید برای یادگیری دانشجویان و همچنین برای بالا بردن سطح مهارت های متخصصین خود استفاده می کنند.

تحقیق انجام شده در آزمایشگاه Standard Salisbury بسیار جالب است. در این تحقیق، محققان از فیدبک لمسی و حتی “بیماران مصنوعی” برای کمک به آموزش متخصصان پزشکی استفاده می کنند. محیط شبیه سازی جراحی آن ها شامل یک مدل فیزیکی از بیمار می شود که از طریق سیم و مجموعه ای از سنسورها به یک شبیه ساز کامپیوتری متصل می شود. شرکت کنندگان در این آزمایش از دوربین های آندوسکوپی و سایر ابزارهای مدرن مراقبت های پزشکی برای تشخیص و درمان این مدل فیزیکی استفاده می کنند و می توانند نتایج مشابه با درمان یک بیمار واقعی را در مدل فیزیکی خود ببینند.

آموزش پزشکی از طریق VR 

شرکت Medical Realities توانایی استفاده از VR برای آموزش مراقبت های بهداشتی و پزشکی را در ابعاد گسترده دارد. این شرکت در ابتدای سال گذشته اولین جراحی واقعیت مجازی را به صورت زنده از شبکه های سراسر جهان پخش کرد و حدود 50 هزار نفر این رویداد را از طریق دسکتاپ، گوشی و صفحه نمایش Gear VR تماشا کردند. دسترسی به روند یک جراحی واقعی برای همه ی افراد در سراسر دنیا بی سابقه بوده است. شرکت Medical Realities در نظر دارد که در سال های آینده این برنامه را برای افراد بیشتری اجرا کند.
پروژه بعدی این شرکت “طرح مجازی”، مجموعه ای از تجربیات مجازیست که بر خلاف اولین رویداد که در آن یک دوربین 360 درجه روی یک میز کنار پروسه ی جراحی نصب شده بود، دوربین واقعیت مجازی روی سر کسی که عمل جراحی را انجام می دهد، نصب می شود.

درمان درد فانتوم اندام

یکی از خلاق ترین و شگفت انگیزترین کاربردهای واقعیت مجازی در مراقبت های پزشکی درمان درد فانتوم یا PLP است. درد فانتوم اندام (Phantom Limb Pain) وجود اختلالات حسی مثل درد، خارش و سوزش، در بخشی از بدن که قطع شده یا وجود ندارد، می باشد. بیماران مبتلا به این سندروم درد بسیار شدید و غیر قابل کنترلی را تجربه می کنند.
مقاله ای که در مجله ی Frontiers in Neuroscience منتشر شده, تحقیقی را با کمک یک بیمار مبتلا به این سندروم انجام داده است. در این تحقیق پزشکان یک محیط مجازی ایجاد کردند که در آن بیمار از بازوهای از دست داده خود برای انجام کارهای ساده مثل برداشتن و جابه¬جایی اشیاء کوچک استفاده می کند. با کمک سنسورهای myolectric که به عصب بازوی قطع شده وصل می شود، بیمار می تواند بازوی مجازی را مثل یک بازوی واقعی کنترل کند. بدین ترتیب بیمار می تواند ذهن خود را برای آرام سازی عضلاتی که دیگر وجود ندارند، به کار گیرد.

این تحقیق را می توان با واقعیت افزوده که در آن بیمار با استفاده از یک هدست AR عضو از دست رفته اش را می پوشد، آزمایش کرد. هر دو روش درمان در کاهش علائم و عود PLP مؤثر بوده اند. پس از 10 هفته درمان، بیمار کاهش شدید درد را گزارش داد و پس از اتمام دوره ی درمان علائم آن کاملا ناپدید شد.
همانطور که واقعیت مجازی در دنیای تکنولوژی پیشرفت می کند، برنامه های کاربردی خیره کننده ای در زمینه ی مراقبت های پزشکی ظاهر می شوند و پزشکی یکی از صنایعیست که سود زیادی از این پیشرفت به دست می آورد.

هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی (AI) یک اصطلاح کلی است که به استفاده از رایانه برای مدل‌سازی رفتار هوشمند با حداقل دخالت انسان اشاره دارد.

هوش مصنوعی که به عنوان علم و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند توصیف می‌شود، رسماً در سال 1956 متولد شد.

اصطلاح هوش مصنوعی توسط جان مک کارتی در همان سال 1956 در کنفرانسی که در این زمینه برگزار شد ابداع شد.

با این حال، احتمال اینکه ماشین‌ها بتوانند رفتار انسان را شبیه‌سازی کنند و عملاً فکر کنند، قبلاً توسط آلن تورینگ مطرح شد که آزمایش تورینگ را برای متمایز ساختن انسان از ماشین‌ها ایجاد کرد. از آن زمان، قدرت محاسباتی تا حد محاسبات فوری و توانایی ارزیابی داده های جدید، بر اساس داده های ارزیابی شده قبلی، در زمان واقعی افزایش یافته است.

AI به طور کلی با اختراع ربات ها شروع شده است. این اصطلاح از کلمه چکی روبات ها به معنای ماشین های بیوسنتزی که به عنوان کار اجباری استفاده می شود، گرفته شده است. در این زمینه ، برای روش‌های پیچیده جراحی های اورولوژی و زنان استفاده روزافزوندر  جراحی ها با کمک رباتیک است که به نام  لئوناردوداوینچی نامگذاری شده است.

امروزه هوش مصنوعی به اشکال مختلف در زندگی روزمره ما ادغام شده است، مانند دستیارهای شخصی (Siri، Alexa، دستیار گوگل و غیره)، حمل و نقل انبوه خودکار، حمل و نقل هوایی و بازی های رایانه ای.

هوش مصنوعی در پزشکی:

هوش مصنوعی برای طیف گسترده‌ای از موارد در پزشکی مانند رباتیک، تشخیص پزشکی، آمار پزشکی و زیست‌شناسی انسان – تا و از جمله موارد امروزی قابل استفاده است.

هوش مصنوعی در پزشکی که محور این بررسی است، دو شاخه اصلی دارد: مجازی و فیزیکی.

شاخه مجازی شامل رویکردهای انفورماتیک از مدیریت اطلاعات  یادگیری عمیق تا کنترل سیستم های مدیریت سلامت از جمله پرونده الکترونیک سلامت و راهنمایی فعال پزشکان در تصمیم گیری های درمانی است.

شاخه فیزیکی به بهترین وجه توسط روبات هایی که برای کمک به بیمار مسن یا جراح مراجعه کننده استفاده می شوند، نشان داده می شود. همچنین در این شاخه، نانوروبات‌های هدفمند، یک سیستم منحصربفرد دارورسانی جدید، گنجانده شده‌اند.

کاربرد های هوش مصنوعی:

اخیراً، هوش مصنوعی نیز برای بهبود مراقبت از بیمار با سرعت بخشیدن به فرآیندها و دستیابی به دقت بیشتر، در پزشکی گنجانده شده است و راه را برای ارائه مراقبت های بهداشتی بهتر به طور کلی باز می کند. تصاویر رادیولوژی، اسلایدهای پاتولوژی، و سوابق پزشکی الکترونیکی بیماران (EMR) با یادگیری ماشینی ارزیابی می‌شوند و به فرآیند تشخیص و درمان بیماران و افزایش توانایی‌های پزشکان کمک می‌کنند..

همچنین بیماران روستایی می توانند به همان کیفیت مراقبت های بهداشتی دسترسی داشته باشند

به عنوان مثال برای بیمارانی که از حمله قلبی رنج می برند

متخصص قلب و عروق به همراه پزشکان محلی می توانند تشخیص را با

با استفاده از کانال های ارتباطی مانند اینترنت، انجام دهند.

این رویکرد هزینه و زمان را هم برای بیماران و هم برای پزشکان کاهش می دهد.

همچنین مزایای سوابق الکترونیکی بسیار زیاد است، یعنی افزایش رکوردهای دستی،

ذخیره سازی و بازیابی سریع، ترویج پزشکی از راه دور و تشویق تحقیقات در زمینه پزشکی را ممکن می سازد.

به ویژه هوش مصنوعی  در تشخیص زودهنگام بیماری و پیش بینی برای پیشگیری از بیماری ارائه می کنند

البته هوش مصنوعی هرگز جایگزین تخصص انسانی نخواهد شد، زیرا انسان ها باید مرتباً نظارت و به روز رسانی اطلاعات را انجام دهند.

برخی دیگر از کابردهای هوش مصنوعی:

و در ادامه به برخی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی در پزشکی می پردازیم:

1)بیماری های کبد  Neo-Dat1) یک سیستم خبره برای مسیرهای بالینی (تئودورو)

2)یک سیستم خبره برای مدیریت مسمومیت دارویی حاد SETH

3)تشخیص بیماری های مقاربتی

4)تشخیص سرطان سینه

در آخر:

پیچیدگی‌های اجتماعی و اخلاقی این کاربردها نیازمند تأمل بیشتر، اثبات سودمندی پزشکی، ارزش اقتصادی و توسعه استراتژی‌های بین رشته‌ای برای کاربرد وسیع‌تر آن‌ها است.